Xà gồ là gì?

CẬP NHẬT NGÀY 22/04/2023

Xà gồ là gì? Xà gồ các tác dụng gì? Xà gồ tiếng anh là gì? đây là những câu hỏi mà rất nhiều người thắc mắc trong thi công kiến trúc. Đặc biệt hơn là khi xây dựng nhà, công trình thì xà gồ cần lưu ý điều gì để đảm bảo chất lượng công trình và tiết kiệm chi phí tối đa. Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây nhé.

1. Xà gồ là gì?

Xà gồ là một dầm hoặc thanh ngang được sử dụng để hỗ trợ kết cấu trong các toà nhà, phổ biến nhất là trong mái nhà, công trình. Xà gồ được hỗ trợ bởi các khung hoặc các bức tường của toà nhà. Vậy xà gồ trong tiếng anh là gì?

Xà gồ tiếng anh được gọi là Purlin là một trong những thành phần trong hệ kết cấu đỡ mái. Khi được làm bằng gỗ, nó thường được phủ một số loại sơn chống mối mọt, ảnh hưởng của thời tiết.

Xà gồ được phân loại dựa trên vật liệu và hình dạng của chúng. Các loại gà gồ khác nhau được sử dụng cho các mục đích khác nhau, bao gồm hỗ trợ cấu trúc của tường hoặc sàn. Xà gỗ rất quan trọng vì nếu không có nó, chúng ta sẽ không thể lợp ngói hay bất kỳ vật liệu gì khác lên mái.

Các công trình nhà phố hiện nay thường rất ít dùng xà gồ vì họ chuộng làm nhà bê tông mái bằng. Nhưng nếu bạn sử dụng mái tôn hay mái ngói thì việc dùng xà gồ là bắt buộc.

Khi mà nền công nghiệp chưa phát triển, xà gỗ là lựa chọn hàng đầu cho các công trình. Nhưng hiện nay nó khá ít được sử dụng vì các nhược điểm như độ bền không cao, mối mọt, phải bảo trì bảo dưỡng nhiều, dễ bắt cháy,..

Nhưng không phải không có cách vì hiện tại xà gồ được làm từ thép. Chúng có trọng lượng nhẹ, kích thước chuẩn, chính xác và thẳng. Chúng giản nở và co lại trong khoảng có thể tính toán được. Để bảo vệ công trình xà gồ bằng thép trong hầu hết các điều kiện môi trường, chúng ta có thể sử dụng sơn chống ăn mòn. Nếu nó được mạ kẽm, khả năng chống ăn mòn của chúng có thể tăng gấp 2 lần tổng khả năng của mỗi loại.

2. Ưu điểm của xà gồ là gì?

Ngày xưa, xà gồ được làm chủ yếu bằng các loại gỗ tốt, có tác dụng chống mối mọt. Tuy nhiên, sự phát triển của ngành công nghiệp xây dựng đã sử dụng xà gỗ thép thay thế bởi nhiều ưu điểm như:

• Giống chống lại sự bào mòn, gỉ sét và tăng cường độ chắc chắn cho ngôi nhà.
• Tăng cường tính thẩm mỹ cho những thiết kế xây dựng mang phong cách hiện đại.
• Ổn định về chất lượng, không bị cong, vênh sau nhiều năm sử dụng.
• Trọng lượng nhẹ, kết cấu gọn gàng phù hợp với những thiết kế nhà cao tầng.
• Ít chịu tác động của yếu tố thời tiết, mối mọt, côn trùng cắn phá.

• Hạn chế được tình trạng khai thác rừng bừa bãi, góp phần bảo vệ môi trường.
• Với nhiều lợi thế về tính năng sử dụng, xà gồ thép trở thành một phần không thể thiếu trong sự phát triển của các ngành công nghiệp xây dựng, giúp nâng cao tuổi thọ và thẩm mỹ của công trình.

3. Các loại xà gồ thép hiện tại

3.1 Xà gồ chữ C

Giống như tên gọi, xà gồ được thiết kế có hình dáng giống như chữ C trong bảng chữ cái. Sản phẩm được đục lỗ để tăng tính linh hoạt trong quá trình xây dựng và lắp ráp. Xà gồ chữ C có trọng lượng nhẹ, dễ dàng gia công, chịu lực tốt, lắp đặt và tháo gỡ dễ dàng. Ứng dụng rộng rãi trong ngành xây dựng nhà xưởng, nhà ở, kho dự trữ, nhà thi đấu, trung tâm mua sắm, nhà ga sân bay,…

3.2 Xà gồ chữ Z

Xà gồ chữ Z được cán và tạo hình để có mặt cắt giống như hình chữ Z. Trên xà gồ thường được tạo lỗ oval để dễ tạo liên kết với bản mã bằng bu lông. Xà gồ chữ Z có ưu điểm là nhẹ, dễ gia công, chịu lực tốt hơn xà gồ chữ C và vận chuyển dễ dàng. Ứng dụng phổ biến trong thi công những công trình có diện tích lớn như nhà xưởng công nghiệp, kho lạnh, trung tâm hội nghị siêu thị, trung tâm thương mại,…

3.3 Xà gồ chữ U

Xà gồ chữ U được thiết kế để có hình dáng giống chữ U. Ưu điểm của xà gồ chữ U là nhẹ và bền, dễ dàng đục lỗ gia công theo các quy cách khác nhau của công trình. Xà gồ chữ U được ứng dụng nhiều nhất trong các công trình cần phải lợp mái tôn, mái kết cấu thép.

3.4 Xà gồ thép đen

Xà gồ thép đen được sản xuất từ thép đen cán nóng theo tiêu chuẩn. Ưu điểm là nhẹ, bền và ít bị biến dạng khi chịu tác động mạnh. Chịu nhiệt tốt, không gây ô nhiễm môi trường và không bị côn trùng, mối mọt gây hại.

Tuy nhiên, xà gồ thép đen khá ít được sử dụng vì nó không đẹp, độ nhám thấp, dễ bị rỉ sét ra ngoài môi trường.

3.5 Xà gồ mạ kẽm

Xà gồ mạ kẽm chính là xà gồ thép đen đã được phủ một lớp mạ kẽm lên bề mặt. Nhờ đó, xà gồ mạ kẽm có độ bền cao, chịu lực, chịu nhiệt tốt và đặc biệt là không bị gỉ bởi điều kiện thời tiết. Các nhà thầu cũng ưa thích loại xà gồ này bởi dễ dàng lắp đặt và sửa chữa khi có hư hỏng. Kích thước có thể thay đổi linh hoạt để phù hợp với nhiều loại công trình.

Tuy nhiên, xà gồ thép mạ kẽm không chịu lực tốt bằng thép hộp đúc, chủng loại sử dụng cũng ít hơn.

3.6 Xà gồ cường độ cao

Xà gồ cường độ cao là sản phẩm được sản xuất dựa trên công nghệ hiện đại với chất lượng cao hơn hẳn các loại xà gồ thông thường. Sản phẩm có khả năng chịu nhiệt cao, giới hạn chảy, trọng lượng nhẹ, vượt nhịp lớn nhưng vẫn đảm bảo độ võng trong phạm vi tiêu chuẩn.

Đa số nhà thầu đều thấy ưng ý với loại xà gồ này bởi tiết kiệm được thời gian lắp đặt, thi công, giảm áp lực cho công trình, tiết kiệm chi phí đầu tư. Ngoài ra, chủng loại đa dạng đáp ứng được các yêu cầu khác nhau của nhiều loại công trình.

4. Tính toán khoảng cách xà gồ mái tôn

Xà gồ mái có tác dụng đỡ hệ mái tôn phía trên, vì thế khoảng cách giữa chúng cần đảm bảo 2 điều kiện:

• Mái tôn là ổn định và cứng cáp trong cả trường hợp có người đi lại trên mái.
• Hệ thống phải đảm bảo khả năng chịu lực và độ võng cho phép theo tiêu chuẩn.

Tuỳ vào tải trọng và quy cách của mái tôn, tải trọng trần treo và nhịp của xà gồ, kỹ sư sẽ tính toán và chọn khoảng cách giữa các thanh xà gồ sao cho tiết kiệm mà vẫn đảm bảo. Thường thì khoảng cách xà gồ sẽ từ 1- 1,4m.

5. Lưu ý khi thi công xà gồ

Khi bạn thiết kế xà gồ cho mái nhà sẽ phải chú ý đến chiều dài của tấm lợp mái. Ngoài ra, bạn còn phải căn cứ vào trọng lượng của tấm lợp tính toán số lượng xà gồ cần sử dụng.

Trường hợp tấm lợp có trọng lượng nặng thì quá trình thi công làm mái sẽ tiêu tốn nhiều xà gồ hơn. Từ đó khiến cho phần kèo của mái nhà khi xây xong cũng nặng hơn so với dự tính. Ngược lại, nếu gia chủ sử dụng tấm lợp mái loại nhẹ thì xà gồ lắp đặt sẽ ít và mái cũng không phải chịu lực quá lớn.

Khoảng cách giữa xà gồ của mái với tường lý tưởng nhất là từ 4 đến 6 feet khi xây dựng. Lý do là bởi tấm lợp mái nhà sẽ được dùng để làm màn chắn cho gió lốc, mưa bão hoặc động đất. Phần thanh treo ngược có vai trò truyền trọng lực từ xà gồ sang bộ phận hỗ trợ để giảm áp lực cho mái.

6. Các tiêu chuẩn sản xuất của xà gồ thép hiện đại

Có hai tiêu chuẩn phổ biến nhất hiện nay gồm:

• Tiêu chuẩn về nguyên liệu G3302/BS 1297/SGH450: Đây là tiêu chuẩn được thiết lập bởi uỷ ban tiêu chuẩn công nghiệp nhật bản và được hiệp hội tiêu chuẩn nhật bản xuất bản.
• Tiêu chuẩn chất lượng ISO 9001:2015: Đây là tiêu chuẩn mới nhất của tiêu chuẩn ISO 9001, cho thấy sản phẩm xà gồ thép đã đáp ứng được các yêu cầu về chất lượng và thương mại.

7. Bảng tra trọng lượng xà gồ thép

Dưới đây là chi tiết kích thước các cạnh, chiều dài cạnh, vị trí đột lỗ và dùng sai sản phẩm, doanh nghiệp trước khi lựa chọn.

8. Ứng dụng của xà gồ là gì?

Chính vì nhờ những ưu điểm vượt trội và giá thành rẻ mà xà gồ thép hiện đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều công trình xây dựng công nghiệp, trong đó phổ biến nhất là nhà thép tiền chế, và một số ứng dụng như sau:

• Xây dựng các nhà kho công nghiệp, xưởng công nghiệp, văn phòng công trường.
• Xây dựng công trình công cộng như: Nhà trường, công viên, bệnh viện, chợ, nhà thi đấu, nông trại,…
• Xây dựng các công trình xây dựng công nghiệp và dân dụng như: mái nhà, khung nhà tiền chế, làm đòn tay thép cho các gác đúc, thùng xe,…

Góc giải đáp thêm: Xà gồ và vì kèo có gì khác nhau?

Vì kèo cũng là thành phần cơ bản của bất kỳ kết cấu mái nào. Cùng với xà gồ, chúng là bộ phận truyền tải trọng của mái. Chúng truyền tải trọng tác động lên hệ giàn mái nằm bên dưới chúng, cuối cùng truyền tải trọng xuống cột rồi cuối cùng truyền xuống móng…

Vì vậy, về cơ bản, chúng giống như hai cách gia cố của mái nhà. Xà gồ là loại song song với đường sườn hay có thể nói chúng chạy dọc theo nhịp của mái trong khi vì kèo vuông góc với đường sườn của giàn mái.

Để dễ phân biệt nhất, các vì kèo được định hướng thẳng đứng theo độ dốc của mái. Xà gồ được định hướng theo chiều ngang, hỗ trợ cho các vật liệu lợp mái. Xà gồ có thể nằm trên hoặc dưới vì kèo phụ thuộc vào thiết kế, cấu trúc chịu lực và vật liệu lợp mái.

Xà gồ là vật liệu dùng trong các kết cấu tầng, mái nhằm mục đích nâng đỡ và ngăn chặn han gỉ, mối mọt. Xà gồ thép có nhiều loại và tiêu chuẩn khác nhau. Việc nắm rõ những thông số này sẽ giúp gia chủ hiểu hơn về vật liệu cần thiết khi thi công công trình. Đến đây bạn có thể hiểu được xà gồ là gì? Nó có ưu nhược điểm gì?… Hy vọng bài viết này sẽ hữu ích đối với bạn.

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

Chia sẻ bài viết: