Cách bày mâm ngũ quả

CẬP NHẬT NGÀY 16/02/2023

Từ Nam chí Bắc, mỗi dịp tết nguyên Đán về là người Việt lại bận rộn thu xếp nhà cửa, sắm sửa nhiều thứ để cầu mong may mắn. Bày mâm ngũ quả cũng là một phong tục không thể thiếu trong ngày tết của người Việt. Và việc bày mâm ngũ quả ngày tết vô cùng công phu để dâng lên tỏ lòng thành kính với gia tiên. Bởi vậy đây được xem là việc vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong việc bài trí bàn thờ gia tiên ngày tết.

NỘI DUNG CHÍNH

• 1. Nguồn gốc và ý nghĩa của việc bày mâm ngũ quả ngày tết


• 1.1 Nguồn gốc


• 1.2 Ý nghĩa mâm ngũ quả cho ngày tết


• 2. Cách bày mâm ngũ quả theo từng miền


• 3. Những lưu ý khi bày biện mâm ngũ quả


• 4. Gợi ý những mâm ngũ quả đẹp không thể bỏ qua

Tham khảo thêm bài viết VỊ TRÍ ĐẶT BÀN THỜ TRONG NHÀ ỐNG

1. Nguồn gốc và ý nghĩa của việc bày mâm ngũ quả ngày tết

1.1 Nguồn gốc

Mâm ngũ quả là một mâm trái cây gồm 5 loại quả khác nhau thường được các gia đình Việt chuẩn bị dâng lên bàn thờ dịp tết. Mỗi một loại trái cây sẽ mang một cái tên khác nhau nhằm gửi gắm nguyện vọng năm mới của gia chủ.

Ngũ quả một phần nào đó cũng tượng trưng cho ngũ hành gồm Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Trong văn hóa phương Đông, 5 loại quả tượng trưng cho năm yếu tố ngũ hành và cho sự đầy đủ, ước muốn đạt được ngũ phúc lâm môn: Phú- Qúy- Thọ- Khang- Ninh. Hoặc ngũ cũng là ngũ của ngũ hành, ngũ cốc, ngũ quan, ngũ vị, ngũ tạng…

Một mâm quả lại có thể tượng trưng cho nhiều điều như vậy nên đã trở thành một biểu trưng tượng trưng cho lòng thành kính, tấm lòng của người Việt với tổ tiên.

1.2 Ý nghĩa mâm ngũ quả cho ngày tết

Ý nghĩa của ngũ quả được hiểu ngay trên cái tên của nó. Ngũ tức là năm, đây chính là biểu trưng của sự sống. Người xưa thường nhìn vào những vật xung quanh và mâm ngũ quả để dự đoán mùa màng trong năm nên 5 thứ quả ứng với mệnh của con người. Hơn nửa số lẻ tượng trưng cho sự phát triển, sinh sôi.

Quả tượng trưng cho sự sung túc với hình tượng mỗi quả là vũ trụ. Quả có hạt tượng trưng cho sao mang ý nghĩa sinh sôi trường tồn và tái sinh bất tận của sự sống.

Theo thuyết duy vật thì tất cả mọi vật chất đều được tạo nên bởi 5 yếu tố Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ (được gọi là ngũ hành). Chính vì vậy, mâm ngũ quả chính là đại diện của những yếu tố tạo nên vạn vật này.

Mâm ngũ quả ngày tết thể hiện mong muốn âm dương hòa hợp, vạn vật sinh sôi và phát triển. Cũng vì thế từ xưa đến nay trên mâm ngũ quả đã có sự hiện diện của 5 loại trái cây để cúng giao thừa nhằm kính dâng lên trời đất, thánh thần trong giờ phút thiêng liêng.

2. Cách bày mâm ngũ quả theo từng miền

Mặc dù mỗi vùng, miền, địa phương đều có cách trưng bày cũng như cách chọn 5 loại trái cây khác nhau. Nhưng chung quy nó cũng là biểu hiện cho đạo lý tốt đẹp từ xưa đến nay của dân tộc ta chính là “uống nước nhớ nguồn”.

Mâm ngũ quả của Miền Bắc:

Trong mâm ngũ quả của miền Bắc, những màu sắc có trên mâm cũng được lựa chọn theo thuyết ngũ hành như: Màu trắng, xanh, đen, đỏ, vàng. Cách bày trí lại được làm xen kẽ với nhau để tạo nên sự hài hòa, cân đối và hợp với phong thủy.

Những loại quả thường thấy trong mâm ngũ quả của miền Bắc như: chuối, bưởi, đào, hồng, quý. Đây là những loại quả tượng trưng cho Phú, Qúy, Thọ, Khang, Ninh. Tuy nhiên ngày nay trên mâm ngũ quả thực tế có nhiều loại hơn như phật dưa hấu, táo, hồng, Phật thủ, lựu, quất, cam…

Bài trí mâm ngũ quả của miền Bắc thường để chuối phía dưới cùng tạo nên thế bao bọc những loại quả khác. Chúng vừa đẹp lại vừa có thể cân bằng màu sắc giúp mâm ngũ quả ngày tết trở nên đẹp hơn, phong phú hơn.

Mâm ngũ quả miền Trung:

Miền Trung thì không câu nệ quá nhiều về loại hình thức hay các loại. Thường là có gì cúng đó nên tùy vào điều kiện mỗi gia đình mà mâm ngũ quả cũng sẽ khác nhau. Một số loại quả thường có trong mâm ngũ quả của gia đình miền Trung như: Thanh long, xoài, dưa hấu, đu đủ, mãng cầu, dứa…

Cách bài trí cũng vô cùng đơn giản vì nó không có một quy tắc rõ ràng nào. Mâm ngũ quả của miền Trung thường bày những quả dáng to, nặng ở dưới làm nên và những quả nhỏ bày ở trên tạo sự cân đối.

Mâm ngũ quả của tết Nguyên Đán ở miền nam:

Người miền nam chắc chắn sẽ không còn lạ gì với câu “Cầu dừa đủ xài”, đây chính là mâm ngũ quả thường thấy của các gia đình miền Nam. Người Trung thường không chú trọng đến các quy tắc trên mâm ngũ quả nhưng người Nam lại vô cùng xem trọng.

Ngoài những quả như mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung thì có thêm một số trái khác như thơm, dưa hấu.

Cách bài trí mâm ngũ quả miền nam không đòi hỏi quá nhiều kỹ thuật hay quy tắc nhưng lại lấy yếu tố hài hòa làm đầu. Họ sẽ chọn những quả to phía dưới, nhỏ phía trên và xếp như thế nào để cho giống một ngọn tháp. Người Nam thường bày riêng 2 quả dưa hấu hai bên mâm ngũ quả.

3. Những lưu ý khi bày biện mâm ngũ quả

Người miền Nam thường kiêng kỵ những loại quả như chuối, lê, táo, cam, quýt… bởi họ cho rằng nó không tốt cho việc làm ăn.

Mâm ngũ quả thường được cúng trong một thời gian khá dài, có thể kéo dài qua tết nên chọn những loại quả có thể chưng lâu. Bởi nếu chọn những quả chín sớm sẽ gây tình trạng hư hỏng, mang đến điềm xấu.

Nên chuẩn bị mâm ngũ quả trước đêm giao thừa đảm bảo phát huy hết ý nghĩa của nó vào lúc giao mùa.

Trên mâm ngũ quả phải là quả thật, tuyệt đối không sử dụng đồ giả bởi như đã nói phía trên. Mâm ngũ quả không những tượng trưng cho sự hài hòa âm dương mà còn là biểu tượng cho lòng thành kính với gia tổ, thần Phật.

4. Gợi ý những mâm ngũ quả đẹp không thể bỏ qua

Thông qua bài viết này chắc hẳn bạn đã biết được mâm ngũ quả ngày tết gồm những gì? có ý nghĩa ra sao rồi đúng không? Hy vọng với những chia sẻ cũng như hình ảnh trên, bạn có thể tìm thấy một mâm ngũ quả ngày tết của riêng mình.

Nếu bạn đang muốn trang hoàn lại nhà cửa thì có thể tham khảo bài viết: Ý TƯỞNG TRANG TRÍ NHÀ NGÀY TẾT

Chia sẻ bài viết: